Τον Απρίλη, η κυπριακή φύση βρίσκεται σε πλήρη άνθιση, με άφθονο πράσινο και πολύχρωμα αγριολούλουδα. Ένα από τα ενδημικά φυτά που αυτή την περίοδο ανθίζουν στην κυπριακή ύπαιθρο είναι η Tulipa cypria (Τουλίπα η κυπρία), γνωστή και ως λαλάς ή λαλές ή ακόμα και απλά ως τουλίπα.
Το γένος Tulipa ανήκει στην οικογένεια Liliaceae και περιλαμβάνει 100 περίπου είδη βολβωδών φυτών, τα οποία προέρχονται από την Ευρώπη, την Δυτική και Κεντρική Ασία αλλά και τη Βόρεια Αφρική. Στην Κύπρο, το γένος αντιπροσωπεύεται με 3 είδη, την Tulipa akamasica και την Tulipa cypria, που είναι ενδημικά, καθώς και το εγκλιματισμένο ξενικό είδος Tulipa agenensis.
Εξάπλωση και απειλές
Για το ενδημικό είδος της Κύπρου Tulipa cypria έχουν επιβεβαιωθεί τέσσερις θέσεις. Στη χερσόνησο Ακάμα, στην ευρύτερη περιοχή Κορμακίτη-Μύρτου-Πάναγρα, μεταξύ Μάμμαρη-Δένειας, και πρόσφατα στη χερσόνησο της Καρπασίας, κοντά στο χωριό Άγιος Συμεών. Φυτρώνει σε καλλιέργειες δημητριακών, βοσκότοπους και θαμνώνες με αόρατο (Juniperus phoenicea), σε υψόμετρο από 100 μέχρι 300 μ.
Γενικά, το είδος απειλείται από υπερσυλλογή και φτωχή αναγέννηση, ενώ ο υποπληθυσμός στον Ακάμα απειλείται και από υπερβόσκηση. Στην περιοχή Κορμακίτη-Πάναγρα-Μύρτου, απειλή για τις τουλίπες αποτελούν η οικιστική ανάπτυξη και η χρήση ζιζανιοκτόνων.
Καθεστώς Διατήρησης
Το είδος Tulipa cypria περιλαμβάνεται στα Παραρτήματα II & IV της Οδηγίας των Οικοτόπων (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ). Αυτό συνεπάγεται ότι για τη διατήρησή του απαιτείται καθορισμός Ειδικών Ζωνών Διατήρησης (Περιοχές Natura 2000). Επιπρόσθετα, περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου, όπου χαρακτηρίζεται ως Κινδυνεύον (Endagered). Ο συνολικός πληθυσμός παρουσιάζει σημαντικές διακυμάνσεις ανά έτος, ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες και εκτιμάται ότι ξεπερνά τις 6.000 άτομα. Ο υποπληθυσμός στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Ακάμα, βρίσκεται σε κρατική δασική γη και περιλαμβάνεται στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Natura 2000. Επιπρόσθετα, το είδος διατηρείται και στους Βοτανικούς Κήπους του Τμήματος Δασών και σε τράπεζες σπερμάτων.
Πώς βοηθούμε την προστασία της κυπριακής τουλίπας;
Στο πλαίσιο του έργου Πανδώτειρα – ενός δεκαετούς Έργου το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα LIFE της ΕΕ – θα υλοποιηθούν δράσεις σε περιοχές του δικτύου Natura 2000 οι οποίες θα ωφελήσουν, μεταξύ άλλων, και το είδος Tulipa cypria.
Μάθετε περισσότερα για το έργο “Πανδώτειρα” εδώ.
Φωτογραφία: Χαράλαμπος Χριστοδούλου
Συγγραφή: Γεωργία Χρυσοστόμου, Κωνσταντίνος Ιωσήφ, Χαράλαμπος Χριστοδούλου (Τμήμα Δασών)
Επιμέλεια: Διαχειριστική Ομάδα Έργου “Πανδώτειρα”
